Yumurta Dondurma (Oosit Dondurma)

Yumurta Dondurma - Prof. Dr. Engin Oral

Olgun bir yumurtanın (oositin) dondurularak saklanması olarak bilinen yumurta dondurma, kadınlarda üreme potansiyelini korumak için kullanılan bir yöntemdir.

Yumurta hücreleri yumurtalıklarınızdan toplanır, dondurulur ve daha sonra kullanmak üzere saklanır. Dondurulmuş bir yumurta çözülebilir, bir laboratuvarda sperm ile birleştirilebilir ve rahminize yerleştirilir. (tüp bebek yöntemi)

Doktorunuz, yumurta dondurma sürecinin ilerlediği, olası riskleri ve bu doğurganlık koruma yönteminin sizin için doğru olup olmadığını anlamanıza yardımcı olabilir.

Neden Yapılır?

Erken menopoza girdiyseniz ancak hamile kalmak veya gelecekte çocuk sahibi olmayı denemek istiyorsanız, yumurtaların dondurulması bir seçenek olabilir.

Yumurta dondurma işlemi, döllenmiş yumurta (embriyo) donmasından (embriyo kriyoprezervasyonundan) farklı olarak, sperm gerektirmez.  Bu işlemde sadece yumurta dondurulur. Ancak, embriyonun donmasında olduğu gibi, yumurtaları toplamadan önce büyütebilmek için doğurganlık ilaçlarını kullanmanız gerekir.

Yumurta dondurmayı aşağıdaki gibi düşünebilirsiniz:

Gelecekte doğurganlık potansiyelinizi etkileyebilecek ve erken menopoza neden olabilecek kanser veya başka bir hastalık tedavisi görecekseniz, radyasyon veya kemoterapi gibi bazı tıbbi tedaviler doğurganlığınıza zarar verebilir. Tedaviden önce yumurtaların dondurulması daha sonraki bir tarihte biyolojik çocuk sahibi olma şansınızı korumanızı sağlar.

Yumurta Dondurma Riskleri

Yumurta dondurulması, aşağıdakiler dahil çeşitli riskler taşır:

Tedavide kullanılan ilaçlara bağlı bazı riskler: Yumurtlamayı (ovulasyonu) sağlamak için folikül uyarıcı hormon veya lüteinizan hormon gibi ilaçlarının kullanımı yumurtalıkları fazla uyararak, ‘hiperstimülasyon sendromu‘ denen, yumurtalar normalden fazla geliştiği için yumurtalıklarınızın şişmesine sebep olan bir duruma neden olabilir.  Belirtiler hafif karın ağrısı, şişkinlik, bulantı, kusma ve ishali içerir.  Daha nadiren de olsa, karın bölgesinde sıvı birikmesine ve nefes darlığına neden olabilen daha ciddi bir yumurtalık hiperstimülasyon sendromu formu geliştirilebilir.

Yumurta toplama işlemine bağlı riskler:  Nadiren, yumurta toplamakta kullanılan iğne, bağırsak, mesane ya da bir kan damarında kanama, enfeksiyon ya da hasara neden olabilir.

Genel anestezi ile ilişkili riskler:  Yumurta toplanırken anestezi alacağınızdan, anesteziye bağlı riskler oluşabilir.

Dondurulmuş yumurtaları biyolojik bir çocuğa sahip olmak için kullanırsanız, düşük yapma riski yumurtalarınızın dondurulduğu yaşınıza göre olacaktır.

Bugüne kadar yapılan araştırmalar, yumurtaların dondurulması sonucu doğan bebeklerde doğum sonrası sakatlık riskinde ek bir artış olmadığını göstermiştir. Bununla birlikte, yumurta dondurmanın güvenliğini doğrulamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

Nasıl Hazırlanmalısınız?

Yumurtalarınızı dondurmayı düşünüyorsanız, bu alanda uzmanlık sahibi bir doktorla görüşün.

Yumurta dondurma işlemine başlamadan önce aşağıdakiler de dahil olmak üzere bazı tarama testleri yapılmalıdır.

Yumurtalık rezerv testleri: Yumurtalarınızın miktarını ve kalitesini belirlemek için, doktorunuz adet döngüsünün üçüncü gününde kanınızdaki folikül uyarıcı hormon (FSH) ve östradiol konsantrasyonunu test edebilir. Sonuçlar, yumurtalıklarınızın doğurganlık ilaçlarına nasıl tepki vereceğini tahmin etmede yardımcı olabilir.  Yumurtalıkların durumunu değerlendirmek için ilave kan testleri ve yumurtalıkların ultrasonografisi kullanılır.

Bulaşıcı hastalık taraması: HIV(AIDS) ve hepatit gibi belirli bulaşıcı hastalıklar için taranırsınız. Potansiyel olarak bulaşıcı yumurtalar diğer yumurtalardan farklı olarak depolanır.

Yumurta dondurmadan önce, aşağıdakiler dahil olmak üzere önemli soruları göz önünde bulundurmalısınız.

Dondurmak için kaç yumurta istersiniz? Çoğu uzman, yaşınıza ve yumurta kalitesine bağlı olarak, her hamilelik için toplam 20 ile 30 yumurtanın dondurulmasını ve altı ila sekiz yumurtanın çözülmesini önerir.

Bu Süreçte Neyle Karşılaşacaksınız?

Yumurta Dondurma İşlemi Sırasında;

Yumurta dondurma, birden fazla aşamaya sahiptir – yumurtaların büyütülmesi (ovulasyon indüksiyonu), yumurtaların toplanması (oocyte pick-up) ve dondurulması.

Yumurtaların Büyütülmesi (Ovulasyon indüksiyonu)

Adet döngünüzün başlangıcında, normal olarak her ay gelişen tek bir yumurtadan ziyade, birden fazla yumurta üretilmesi için sentetik hormonlarla tedaviye başlayacaksınız.

Bunun için aşağıdakiler de dahil olmak üzere birkaç farklı ilaç gerekebilir:

Yumurtalık uyarımı için ilaçlar: Yumurtalıklarınızı uyarmak için, folikül uyarıcı hormon veya insan menopozal gonadotropinler gibi ilaçlar

Erken yumurtlamayı önlemek için ilaçlar: Erken yumurtlamayı önlemek için, bir gonadotropin salgılatıcı hormon agonisti veya bir gonadotropin salgılatıcı hormon antagonisti gibi ilaçlar

Tedavi süresince doktorunuz takipleriniz sırasında yumurtaların olgunlaştığı sıvı dolu yumurtalık kistlerinin (foliküllerin) gelişimini izlemek için, vajinal ultrasonografi yapacaktır.  Kan testleri yumurtalık uyarıcı ilaçlara cevabınızı ölçmek için kullanılacaktır.  Östrojen seviyeleri tipik olarak foliküller geliştikçe artar.

Foliküller yumurta toplanması için hazır olduğunda – genellikle 8 ile 14 gün sonra – insan koryonik gonadotropin veya diğer ilaç enjeksiyonları yumurtaların olgunlaşmasına yardımcı olabilir.

Yumurta toplama

Yumurta toplama Vajinadan ultrasonografi eşliğinde yapılmaktadır.  Daha teknik olarak şu şekilde açıklayabiliriz. Bu prosedür sırasında folikülleri tanımlamak için vajinaya bir ultrason probu yerleştirilir. Bir iğne daha sonra vajinadan bir folikül içine yönlendirilir. Yumurtayı folikülden çıkarmak için iğneye bağlı bir emme cihazı kullanılır.

Yumurta alımından sonra, kramp yaşarsınız. Dolgunluk veya basınç hisleri haftalar boyunca devam edebilir, çünkü yumurtalıklarınız genişler.

Dondurma

Döllenmemiş yumurtalarınız alındıktan kısa bir süre sonra, tüm biyolojik aktivitelerini durdurmak ve gelecekteki kullanımlarında onları korumak için soğutulur. Sağlık ekibiniz, dondurma işlemi sırasında buz kristallerinin oluşmasını önlemek için kriyoprotektanlar olarak adlandırılan maddeleri kullanabilir.

Kriyoprotektanlar, esas olarak aşağıdakileri içeren iki dondurma yönteminden biriyle kullanılır:

Yavaş dondurma yöntemi: Bu yöntemde, başlangıçta düşük konsantrasyonlarda kriyoprotektanlar kullanılır. Sıcaklık kademeli olarak azaldıkça ve yumurta metabolik oranları azaldıkça, daha yüksek kriyoprotektan konsantrasyonları kullanılır.  Yavaş dondurma yöntemi, yumurtaları kriyoprotektanlarda toksinlere maruz kalmadan korumak için de kullanılabilir.

Vitrifikasyon: Bu yöntemde, başlangıçta daha yüksek kriyoprotektan konsantrasyonları, hücre içi buz kristallerinin oluşması için zamana sahip olmadığı kadar hızlı bir şekilde soğutma ile birlikte kullanılır.

İşlemden Sonra

Tedavi sürecinde istenmeyen gebeliği önlemek için korunmasız ilişkiden kaçınmanız gerekmektedir.

İşlemden sonra aşağıdaki yakınmalardan biri varsa doktorunuza başvurun:

  • Yüksek ateş (38.6 C)
  • Şiddetli karın ağrısı
  • 24 saatte 2 kilodan fazla kilo alımı
  • Ağır vajinal kanama – saatte ikiden fazla ped doldurma
  • İdrar zorluğu

Sonuçlar

İntrasitoplazmik sperm enjeksiyonu (ICSI)

Dondurulmuş yumurtalarınızı kullanmaya karar verdiğinizde, öncelikle yumurtalar çözülecek daha sonra bir laboratuvarda sperm ile birleştirilecek ve sizin rahminize yerleştirilecektir. Sağlık ekibiniz, intrasitoplazmik sperm enjeksiyonu (ICSI) denen bir döllenme tekniği kullanmanızı tavsiye edebilir. ICSI’de, her olgun yumurtaya doğrudan tek bir sağlıklı sperm enjekte edilir. Yumurtaların yaklaşık yüzde 90’ı donma ve çözülme sırasında hayatta kalmaktadır ve yaklaşık yüzde 75’i başarıyla döllenmiş olacaktır. Bu döllenmiş hücre (embriyo) rahme yerleştirildikten sonra gebe kalma şansınız, yumurtaların dondurulması sırasında yaşınıza bağlı olarak yaklaşık yüzde 30 ila 60’tır.  Yumurtaların dondurulması sırasında yaşça büyük olanların, gelecekte canlı bir doğum yapma ihtimali düşük olacaktır.

Taze veya dondurulmuş embriyolara kıyasla, dondurulmuş yumurta kullanıldığında gebelik oranlarının daha düşük olabileceğini unutmayın. Yani yumurtanızı dondurmak yerine, bir spermle birleşmiş halde dondurursanız şansınız daha yüksektir.

İlgili Başlıklar