Kronik Pelvik Ağrı

Kronik Pelvik Ağrı Nedir?

Kronik pelvik ağrı, 6 ay veya daha uzun süren, tıbbi olarak pelvik bölge olarak adlandırılan, göbeğin alt bölgesinde hissedilen ağrıdır.  Kronik ağrı zaman zaman hissedilen zaman zaman geçen nitelikte veya sürekli olabilir.  Bazen ise bir döngü şeklinde kendini göstererek örneğin, her ay adet dönemlerinde ortaya çıkabilir. Ayrıca yemek yemek, idrar yapmak veya cinsel ilişki gibi bazı durumlar kronik ağrıyı tetikleyebilir. Bu yazımda sizlere ayrıntılı olarak pelvik ağrıya sebep olabilecek durumları, pelvik ağrının tanı ve tedavisini anlatacağım.

Kronik Pelvik Ağrının Nedenleri Nelerdir?

Kronik pelvik ağrı bir veya birden fazla hastalığa bağlı olabilir.  Bu koşullardan bazıları üreme organları ile ilgiliyken, bazıları ise üreme organı dışında, idrar yolu veya bağırsak hatta sinir sistemi ile ilgili olabilir.  Bazı kadınların ağrılarının sebebi olabilecek birden fazla durum saptanırken bazı durumlarda da hiç bir sebep saptanamaz

Pelvik ağrı, kadın üreme organları kaynaklı (jinekolojik), sindirim sistemi kaynaklı (gastrointestinal), idrar yolları kaynaklı (ürolojik) veya kas-iskelet sistemi kaynaklı olabilir.

Kadın Üreme Organları Kaynaklı (Jinekolojik) Nedenler:

Jinekolojik nedenlerin kadınların yaklaşık yüzde 20’sinde kronik pelvik ağrının nedeni olduğu düşünülmektedir.  Bu sebeplerin çoğu aşağıdaki gibi özetlenebilir;

Çikolata Kisti Hastalığı (Endometriozis): Rahmin iç kısmını döşeyen tabakaya endometriyum adı verilir.  Çikolata kisti hastalığı bu dokunun rahim dışında da bulunduğu bir durumdur.  Çikolata kisti hastalığı olan bazı kadınlarda hiçbir semptom görülmezken, bazılarında kısırlık (infertilite) ve ağrı şikayetleri görülür.  Daha detaylı bilgi için lütfen, ‘Çikolata kisti hastalığı’ başlıklı yazıma göz atın.

Miyomlar: Rahmin kas tabakasından kaynaklanan iyi huylu ve çok nadiren kanserleşebilen kitlelerdir.  Miyomlar bazı kadınlarda semptom göstermezken, bazı kadınlarda kronik pelvik ağrılara, adet düzensizliklerine veya infertiliteye (kısırlığa) yol açabilir.   ‘Miyom – Myom’ başlıklı makalemde geniş bilgi bulabilirsiniz.

Adenomyozis: Rahmin iç kısmını döşeyen tabakaya “endometriyum” adı verildiğini belirtmiştim. Adenomyozis hastalığında, tıpkı endometriozis hastalığında olduğu gibi bu doku rahimin kas tabakasında bulunur.  Bu durumda rahim büyür. Yoğun adet dönemleri ve kronik pelvik ağrıya sebep olabilir. Çikolata kisti hastalığı ile birlikteliği sıktır.

Pelvik İnflamatuar Hastalık: Pelvik inflamatuar hastalıklar genellikle cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardır. Cinsel organlar enfeksiyon kaptıktan sonra bu durum kadınların yaklaşık 3’de 1’inde kronikleşir ve kronik pelvik ağrıya sebep olabilir.

Kadın Üreme Organı Dışı Kaynaklı Sebepler:

Sindirim sistemi, İdrar yolları (üriner sistem) veya pelvik kas ve sinir ağrısına bağlı olabilir:

İrritabl (Huzursuz) Bağırsak Sendromu (İBS): Huzursuz bağırsak sendromu, altta yatan herhangi bir neden bulunmamasına rağmen, kronik karın ağrısı ve anormal bağırsak alışkanlıkları (ishal, normalden daha sık görülen ağrılı bağırsak hareketleri ve dışkılama sırasında ağrı (diskezya)) ile karakterize bir sindirim sistemi hastalığıdır.

Ağrılı Mesane Sendromu (İnterstisyel Sistit): Ağrılı mesane sendromu bir diğer ayıyla ve interstisyel sistit herhangi bir enfeksiyondan kaynaklanmayan mesane ağrısına verilen isimdir. Semptomlar genellikle sık sık idrara çıkma isteği (sıklık) ve acilen idrara çıkma ihtiyacı (urgency) şeklinde kendini gösterir.

Divertikülit: Bağırsak silindir şeklinde, içi boş uzun bir boru gibidir, bazen bir duvardan zayıflayan bir su hortumunda olabileceği gibi bir balonlaşma meydana gelir.  İşte bu duruma divertikül denir. Kronik kabızlık, liften fakir beslenme divertiküle sebep olabilir.  Bazen divertiküller hiç bir şikayete neden olmazken, bazen iltihaplanarak divertikülit denen duruma sebep olur.  Bu durum genellikle karın ağrısına neden olur; ayrıca mide bulantısı ve kusma, kabızlık, ishal ve idrar belirtileri de oluşabilir.  Divertikülit sıklıkla ani başlangıçlı bir ağrıya neden olur ve kronik ağrının sık görülen bir nedeni değildir.

Fibromiyalji: Fibromiyalji kaslar, bağlar ve tendonlar dahil olmak üzere bağ dokuyu oluşturan organları etkilen grup kronik ağrı bozukluklarından biridir. Vücudun belirli bölgelerinde yaygın kas ağrısı (veya “miyalji”) ve hassasiyet ile karakterizedir. Fibromiyalji olan kadınlar ayrıca yorgunluk, uyku bozuklukları, baş ağrıları, depresyon ve anksiyete gibi duygu-durum bozuklukları yaşayabilirler.  Bazen kronik pelvik ağrı ile karşı karşıya kalabilirler.

Fiziksel veya Psikolojik İstismar: Kronik ağrılı hastalarda ağrının temelinde daha önceden maruz kalınmış, fiziksel veya cinsel istismar yatabilir. Böyle bir bilgi sağlığınız açısından önem taşımakta ve tedavinizi şekillendirici nitelik taşımaktadır.  Bu sebeple böyle bir durum varlığında bunu doktorunuza söyleme konusunda korkmamalı ve güvensiz hisset memelisiniz.

Kronik Pelvik Ağrı Nasıl Teşhis Edilir?

Tıbbi geçmişiniz ve detaylı bir fizik muayene doktoru ve size tanıya yaklaştıracak en önemli basamaklardan biridir. Fizik muayene özellikle karın, bel, kalça ve pelvik organlar (karın alt bölgesindeki iç organlar) değerlendirilmesini içermelidir.

Fizik muayenenin sonuçlarına bağlı olarak beyaz kan hücresi sayımı, idrar analizi, cinsel yolla bulaşan enfeksiyon testleri ve gebelik testi de dahil olmak üzere bir takım laboratuvar testleri planlanabilir. Bazen, ağrının sebebinin yukarıda bahsedilen kadın üreme organları bir sebepten kaynaklandığı düşünülürse bu aşamada sindirim sistemi ile ilgilenen bir doktor (gastroenterolog), idrar yolları ile ilgilenen doktor (ürolog), fizik tedavi uzmanı veya psikiyatrist gibi başka bir branştan görüş ve değerlendirme istenebilir.

Pelvik ultrason kadın üreme organları ve çevresindeki organları görüntüleyerek tanıya yardımcı olacaktır. Yumurtalık kistleri (çikolata kisti vb) ve myomlar da dahil olmak üzere ağrı sebebiyle ilgili bilgi vermektedir. Ancak, jinekolojik nedenler dışında kaynaklanan ağrılar için, (irritabl bağırsak sendromu, divertikülit veya ağrılı mesane sendromu vb) ultrason yardımcı değildir. Bu gibi durumlarda bağırsak duvarını veya mesaneyi değerlendirmek için, bağırsak ultrasonu (endosonografi), bağırsağın kamerayla incelenmesi (rektosigmoideskopi) veya mesanenin kamera ile değerlendirilmesi (sistoskopi) gibi ek yöntemler kullanılabilir.

Laparoskopi genel anestezi altında, karın içinin küçük bir kesiden kamerayla ile görüntülenmesi temeline dayanan cerrahi işlemdir.  Endometriozis ve kronik pelvik inflamatuar hastalık gibi kronik pelvik ağrının bazı nedenlerinin tanısında laparoskopik operasyonlar yardımcı olabilir.

Eğer laparoskopi anormal ise (örneğin çikolata kisti hastalığı veya anormal doku alanları görülürse) bu alanlar işlem sırasında tedavi edilebilir veya tanıyı kesinleştirmek amacıyla biyopsi alınabilir. Daha detaylı bilgi için ‘endoskopi’ yazıma göz atmanızı tavsiye ederim.

Kronik Pelvik Ağrıyı Hafifletmek İçin Hangi Yöntemler Uygulanır?

Kronik pelvik ağrının tedavisinde ağrıyı azaltmak için çeşitli yöntemler kullanılır. Tedavi için en önemli basamak ağrıya sebep olan etkeni bulmaktır. Daha sonra hem bu etkeni tedaviye yönelik hem de ağrıyı azaltmaya yönelik tedaviler uygulanır. Ağrıyı azaltmak için seçilen tedaviler başlıca medikal tedavi, fizik tedavi, beslenme terapisi ve ameliyatı içerir.

Yaşam Tarzı Değişiklikleri: İyi-doğru duruş ve düzenli egzersiz, pelvik ağrıyı azaltmaya yardımcı olabilir.

Ağrı Kesici İlaçlar: Nonsteroid anti-inflamatuar ilaçlar (NSAİİ’ler) pelvik ağrının, özellikle de adet sancısı (dismenorenin) giderilmesinde yardımcıdır.

Doğum Kontrol Hapları: Bazı doğum kontrol hapları kronik pelvik ağrıyı azaltmada etkili olabilir.

Fizik Tedavi:  Akupunktur ve sinir stimülasyonu tedavileri dismenore neden olduğu ağrıların tedavisinde faydalı olabilir. Tetik noktalarının tedavisini içeren fizik tedavi, kas ağrısını hafifletebilir.

Beslenme Tedavisi: B1 vitamini ve magnezyum, adet sancısına bağlı (dismenore) kronik pelvik ağrıyı rahatlatmak için kullanılabilir.

Cerrahi: Diğer tedavilere cevap vermeyen pelvik ağrı da ameliyat seçeneği mevcuttur.

Instagram