Yumurtalık Kistleri
Yumurtalık Kistleri Nelerdir?
Yumurtalık kistleri, bir kadının yumurtalıklarında oluşan, içinde sıvı veya doku bulunduran keselerdir. Yumurtalık kistleri çok sık görülür. Çocukluk döneminde, menopoz sonrasına kadar her yaşta görülebilir. Çoğu iyi huyludur ve tedavisiz geriler. Bazen ise bu kistler kötü huylu olabilir ve kansere dönüşür.
Farklı Kist Tipleri Nelerdir?
- Fonksiyonel kist: Bu en yaygın gördüğümüz yumurtalık kisti türüdür. Genellikle hiçbir belirtiye neden olmaz. Fonksiyonel kistler çoğunlukla 6-8 hafta içinde tedavi edilmeden kaybolur.
- Teratom: Bu kist türü içinde, kemik, diş, saç gibi vücudu oluşturan farklı türdeki dokuları içerir. Bu kistler, doğuştan mevcut olabilir, ancak sonradan da ortaya çıkabilir. Çok nadir durumlarda, bazı teratomlar kansere dönüşebilir.
- Kistadenom: Bu kistler yumurtalığın dış yüzeyinde oluşur. Çok büyüyebilmelerine rağmen genellikle iyi huyludurlar.
- Çikolata kisti (endometrioma): Bu kist endometriozis (çikolata kisti hastalığı) sonucu oluşur. Daha detaylı bilgi için, Çikolata Kisti Hastalığı (Endometriozis) bölümünü inceleyebilirsiniz.
Yumurtalık Kistleri Hangi Semptomlara Yol Açar?
Yumurtalık kistleri, çoğunlukla herhangi bir şikayete yol açmaz. Sıklıkla rutin muayene sırasında tespit edilir. Bazı kistler karında ağrıya veya basınç hissine neden olabilir. Eğer kist büyükse kendi etrafında dönerek yumurtalığa olan kan akışının kesilmesine neden olur. Bu duruma ‘over torsiyonu’ adı verilir. Şiddetli, kıvrandırıcı ve ani başlangıçlı karın ağrısı, hastada bulantı ve kusma görülebilir. Bu durumda acil ameliyat gerekir. Bazen kistler kendi içlerine kanar veya patlarlar, bu gibi durumlarda ciddi ağrı oluşabilir. Kanama miktarını takip etmek gereklidir, bazen cerrahi müdahale gerekebilir.
Yumurtalık Kistlerine Nasıl Tanı Konur?
Görüntüleme ve kan testleri yapılır.
- Görüntüleme testleri: En yaygın tür ultrasondur. Bu test rahim ve yumurtalıklarınızın görüntüsünü oluşturmak için ses dalgalarının kullanılması esasına dayanır. Ultrason yardımıyla kistin nerede olduğu, büyüklüğü ve yapısı hakkında fikir sahibi olunur. Doktorunuz ayrıca MRG veya CT (bilgisayarlı tomografi) de isteyebilir.
- Kan testleri: CA 125 olarak adlandırılan ve yumurtalık kanserinde yükselmesi beklenen maddenin kandaki değeri ölçülür. Bu madde yumurtalık kanseri dışında (örn: çikolata kisti-endometriozis) da artış gösterebildiğinden son yıllarda HE4 kan testi de bakılmaktadır. HE4 ve CA125’in birlikte değerlendirilmesi yumurtalık kanseri için risk belirtmede yüksek başarıya sahiptir.
[alert-note]CA 125, HE4, ultrason ve fizik muayenelerden elde edilen belirli bulgularla birlikte, özellikle menopoz sonrası bir kadında yumurtalık kanseri için riske dair fikir elde edilir.[/alert-note]
Yumurtalık Kistleri Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavi kistin sebebi, görüntüsü, boyutu, kan değerleri ve büyüme hızının birlikte değerlendirilmesiyle seçilir.
Olası tedaviler şunlardır:
- İZLEM Tekrarlayan ultrason kontrolleriyle kist takip edilir. Kistleriniz aynı boyutta kalabilir, küçülür, hatta yok olabilir. Bu durumlarda, ek tedavi gerekmez. Çoğu kist bir veya iki adet döngüsü sonrası kendiliğinden kaybolmaktadır.
- CERRAHİ Bazı durumlarda kisti veya bütün yumurtalığı almak için ameliyat gerekebilir. Cerrahi kist büyükse, şikayetlere yol açıyorsa veya kanser şüphesi oluşturuyorsa cerrahi gereklidir.
Ameliyat nasıl yapılır?
Kistinizin iyi huylu olduğu düşünülürse, daha çok kapalı ameliyat (laparoskopi) tercih edilmektedir. Bazen kistin durumu buna elverişli olmaz (kist çok büyükse veya kanser düşündürüyorsa) ve karından yapılan kesi ile ameliyat gerçekleştirilir.