COVID-19 nedir?
COVID-19 akciğerleri ve solunumu etkileyen yeni bir hastalıktır. Yeni tip bir koronavirüs bu hastalığa neden olur. Semptomlar ateş, öksürük ve nefes darlığıdır. Ayrıca bulantı ve ishal gibi mide problemlerine ve koku veya tat alma duyunuzda kayba neden olabilir. Virüse maruz kaldıktan 2 ile 14 gün sonra belirtiler ortaya çıkabilir.
COVID-19 hamile kadınları nasıl etkiler?
Güncel raporlar, gebelerin genel halka göre daha şiddetli semptomları olmadığını göstermektedir. Ancak araştırmacılar hala hastalığın gebeleri nasıl etkilediğini araştırmaktadır.
COVID-19 bir fetusu nasıl etkiler?
COVID-19’un bir fetusu nasıl etkileyebileceğini bilmek için henüz çok erken. COVID-19’lu bazı gebeler erken doğum yapmıştır, ancak erken doğumların COVID-19 nedeniyle olup olmadığı açık değildir. COVID-19’un gebelik veya doğum sırasında bir fetuse geçmesi muhtemel değildir, ancak bu konuda daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Gebeler koronavirüsü önlemek için ne yapmalıdır?
Virüs esas olarak kişiden kişiye temas yoluyla bulaşmaktadır. Hamile kadınlar, kendilerini korumak için, herkesin aldığı önlemleri almalıdırlar. Bunlar:
- Ellerin en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkanması
- Eller yıkanmıyorsa en az % 60 alkol içeren bir el dezenfektanı veya kolonya ile eller temizlenmeli (eller kuruyana kadar ovulmalı)
- Gözlere, buruna ve ağza dokunmaktan kaçınılmalı
- Olabildiğince evde kalınmalı, dışarı çıkmak gerekiyorsa diğer insanlardan en az 6 metre uzakta durulmalı
- Hasta insanlardan kaçınılmalı
Gebeler maske takmalı mıdır?
3 Nisan 2020’den itibaren CDC, hamile kadınlar da dahil olmak üzere tüm insanların halka açık yerlerde COVID-19’un yayılmasını yavaşlatmak için maske takmalarını önermektedir. Maske takmak veya yüzünüzü kapatmak önemlidir, çünkü çalışmalar insanların herhangi bir semptom göstermeden de virüsü yayabileceğini göstermiştir. Maske, market veya eczane gibi diğer insanlardan 6 metre uzakta kalamayacağınız yerlerde çok önemlidir. Ama yine de evden ayrıldığınızda diğer insanlardan en az 6 metre uzakta durmaya çalışmalısınız; maske takmanız, sosyal mesafenin önemli olmadığını göstermez. Cerrahi maske veya tıbbi maske (N95 maskesi) kullanmanıza gerek yoktur.
COVID-19 doğum öncesi ve doğum sonrası doktor kontrollerini nasıl etkileyecek
Kontrollerinizin sıklığı ve zamanlamasını belirlemek için kadın doğum uzmanı ve aile hekiminizi aramanız önerilir. Gebeliğin seyrine göre daha az veya daha fazla yüz yüze ziyarette bulunmanız gerekebilir. Ayrıca, doktorunuzla telefonla veya çevrimiçi video görüşmesi yoluyla görüşebilirsiniz.
Bu dönemde fiziksel olarak nasıl sağlıklı kalabilirim?
Hamile kadınlar gebelik sırasındaki her zaman önerilenleri takip ederek sağlıklı kalabilirler:
- Sağlıklı yemekler
- Düzenli egzersiz
- Düzenli uyku
- Alkol ve sigaradan kaçınma
Bu dönemde artan stres, kaygı ve depresyonu nasıl yönetebilirim?
Bazı hamile ve lohusa kadınlar, COVID-19 nedeniyle korku, belirsizlik, stres veya kaygı hissediyor olabilir. Bu süre zarfında arkadaşlarınıza ve ailenize ulaşmak yardımcı olabilir. Telefon görüşmeleri, kısa mesajlar ve çevrimiçi sohbetler bağlantıda kalmanın güvenli yoludur. Ayrıca, telefonla veya çevrimiçi olarak erişebileceğiniz tedavi ve destek kaynakları da vardır. Eğer aşağıdaki belirtileri yaşıyorsanız doktorunuzla nasıl yardım alacağınız hakkında konuşun:
- Üzgün, umutsuz, değersiz veya çaresiz hissetmek
- Hızlı bir kalp atışına neden olabilecek korku veya endişe
- Hayatın yaşamaya değer olmadığını hissetmek
- Kurtulması zor, tekrarlanan, korkutucu ve istenmeyen düşünceler
Krizdeyseniz veya kendinize veya başkalarına zarar vermek istediğinizi düşünüyorsanız, hemen 112’yi arayın.
Fiziksel aktivite zihinsel sağlığınıza da yardımcı olabilir. Endişeli hissediyorsanız, nefes egzersizleri yararlı olabilir. Kötü hissettiğinizde nefes alın, 7 saniye tutun ve 8 saniyede nefesinizi verin. Bu egzersizi üç kez tekrarlayın.
Hamileyim ve COVID-19 olduğumu düşünüyorum. Ne yapmalıyım?
Koronavirüse maruz kaldığınızı, ateş veya öksürüğünüz olduğunu düşünüyorsanız, doktorunuzu arayın. Acil durum gösteren uyarı işaretleriniz varsa, 112’yi arayın veya hemen hastaneye gidin. Acil durum uyarı işaretleri aşağıdakileri içerir:
- Nefes almakta zorlanmak veya nefes darlığı (hamilelik sırasında sizin için normal olandan daha fazla)
- Göğüste devam eden ağrı veya baskı
- Ani kafa karışıklığı
- Başkalarına cevap verememe
- Dudaklar veya yüzde morarma-mavimsileşme
Hamileyim ve COVID-19 teşhisi kondu. Ne yapmalıyım?
COVID-19 teşhisi konulursa, elbette uygun tedaviyi doktorlarınız belirleyecektir. Fakat COVID-19 olanlar için CDC tavsiyeleri şunlardır:
- Tıbbi yardım alma zorunluluğu hariç evden çıkmayın.
- Toplu taşıma araçlarından kaçının.
- Doktorunuzun ofisine veya herhangi bir hastaneye gitmeden önce mutlaka arayın ve gerekli önlemleri uygulayarak sağlık kuruluşuna başvurun.
- Daha kötü hissediyorsanız veya acil bir durum olduğunu düşünüyorsanız hemen tıbbi yardım alın.
- Kendinizi evinizdeki diğer insanlardan izole edin.
- Tıbbi yardım almak için bir sağlık kuruluşuna gittiğinizde bir yüz maskesi takın.
Doğum planlarımda herhangi bir değişiklik yapmalı mıyım?
Doğum planınız hakkında doktorunuzla konuşun. Çoğu durumda, doğumun zamanlaması ve yönteminin (vajinal doğum veya sezaryen doğum) değiştirilmesi gerekmemektedir. Fakat sağlık kuruluşları politikalarını bu dönemde yeniden ayarlamaktadır. Örneğin, izin verilen ziyaretçi sayısında ve hastanede ne kadar kalacağınız konusunda değişiklikler olabilir.
Gebelik sırasında olmam gereken aşılarda COVID-19 nedeniyle bir değişiklik var mı?
COVID-19’a neden olan virüse karşı korunacak herhangi bir aşı olmamasına rağmen, rutin aşılar sağlığınızı korumanın önemli bir parçasıdır. Gebelik sırasında grip ve tetanos aşıları sizi ve bebeğinizi korumaya yardımcı olur. Bu nedenle önerilen aşıları yaptırmaya devam etmelisiniz.
Evde doğum yapmak daha mı güvenlidir?
Doğum yapabileceğiniz en güvenli yer hala bir hastane veya kliniktir.En sağlıklı gebeliklerde bile doğum sırasında sorunlar ortaya çıkabilir. Acil bir durumda, bir hastane ortamı size ve bebeğinize aceleyle en iyi bakımı verebilir. Çalışmalar, evde doğan bebeklerin doğum sırasında ölme olasılığının hastanelerde doğanlardan iki kat daha fazla olduğunu göstermiştir. Bu nedenle doğum başlangıcını gösteren belirtileriniz varsa derhal doktorunuza veya en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalısınız.
COVID-19’um varsa doğum sırasında beni neler bekliyor?
Sağlık ekibiniz, virüsü yayma riskini azaltmak için maske ve siperlik takabilir, özel kıyafetler giyebilir. Bebek için enfeksiyon riskini azaltmak adına yenidoğanın ayrı bir odada kalması gerekebilir.
COVID-19 bebeğime anne sütü ile geçebilir mi?
Şimdiye kadar yapılan çalışmalarda, anne sütünde virüse rastlanmamıştır. Ancak hasta olan kadınların virüsü anne sütü yoluyla bebeklerine geçirip geçiremeyeceği hakkında henüz yeterli bilgi yoktur. Anne sütü bebeklerde birçok hastalığa karşı koruma sağlar. Ayrıca çoğu bebek için en iyi beslenme kaynağıdır. Emzirmeye başlayıp başlamayacağınız konusunda doktorlarınız size gerekli bilgiyi verecektir.
COVID-19’u bebeğime geçirmekten nasıl kaçınabilirim?
COVID-19 belirtileriniz varsa veya teşhis konulduysa, enfeksiyonun bebeğinize geçmesini önlemek için aşağıdaki adımları atabilirsiniz:
- Bebeğinize dokunmadan önce ellerinizi yıkayın.
- Mümkünse emzirirken yüz maskesi takın.
- Göğüs pompası veya biberon parçalarına dokunmadan önce ellerinizi yıkayın ve kullandıktan sonra tüm pompa ve biberon parçalarını temizleyin.
Hamile kalmak istiyorum. COVID-19 yüzünden beklemeli miyim?
Bu kişisel bir seçimdir. Kararınızı sağlığınıza, COVID-19’un potansiyel risklerine ve diğer faktörlere göre verebilirsiniz. Araştırmacılar hala COVID-19’un hamile kadınlar üzerine olan etkilerini aydınlatma sürecindedir. Güncel raporlar hamile kadınların genel halka göre daha şiddetli semptomları olmadığını göstermektedir. Ancak, diyabet, akciğer hastalığı veya kalp hastalığı gibi bazı sağlık sorunları olan kişilerde daha yüksek ciddi hastalık riski vardır. Mevcut araştırmalara dayanarak, COVID-19’un gebelik veya doğum sırasında bir fetüse geçmesi olası değildir. Ancak bu konuda daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Doğumdan sonra, yenidoğan, virüse maruz kalırsa virüsü kapabilir. COVID-19 yayılırken gebe kalmanın olası risklerini doktorunuzla konuşun ve eşinizle birlikte karar verin.
Genel olarak COVID-19 hakkında bildiklerimize dayanarak, gebelerin, gebe olmayan yetişkinlerle aynı COVID-19 riskine sahip olduklarına inanıyoruz. Ancak, bu virüs hakkında hala bilinmeyen çok şey mevcut. Bununla birlikte, gebelerin COVID-19’a benzer virüslerle ve grip gibi diğer viral solunum yolu enfeksiyonlarıyla enfekte olduklarında daha yüksek ciddi hastalık riski yaşadıklarını biliyoruz. Ayrıca gebelikte meydana gelen ve vücutta enfeksiyon riskini artırabilecek değişiklikler olduğunu da biliyoruz. Bu nedenle, gebeyseniz, kendinizi mümkün olduğunca hastalıklardan korumaya çalışmanız her zaman, özellikle de bu dönemde çok önemlidir.
Kaynaklar:
- ACOG Coronavirus (COVID-19), Pregnancy, and Breastfeeding: A Message for Patients
- CDC COVID 19 Pregnancy&Breastfeeding
- T.C. Sağlık Bakanlığı Genel Bilgiler, Epidemiyoloji ve Tanı Rehberi
Hazırlayanlar:
Uzm. Dr. Işıl Ayhan
Prof. Dr. Engin Oral
