Polikistik Over Sendromu Nedir?
Polikistik Over Sendromu (PKOS), yumurtalıklarda irileşme ve iyi huylu bir çok folikülün oluşumuyla karakterize olan, kadınlarda sıkça görülen hormonel bozukluklardan biridir. PKOS’lu kadınlarda yumurtalıklar normal olarak çalışmaz ve normalden fazla miktarda androjen üretir. PKOS çok yaygın görülen bir hastalıktır ve kadınların yaklaşık %8 ile 12’sinde görülmektedir.
Polikistik Over Sendromunun Belirtileri Nelerdir?
Polikistik over sendromunda görülen başlıca belirtiler şunlardır:
- Düzensiz adet görme: Sık adet görme, seyrek adet görme, adet dönemlerinde yoğun kanama
- Kısırlık (infertilite): Korunmasız düzenli ilişkiye rağmen 1 yılı aşkın süredir gebe kalınamaması durumudur. PKOS, kadınlarda görülen kısırlığın sebeplerinden biridir.
- Kıllanma artışı (hirşutizm): Üst dudak, çene, göğüs, göbek, iç bacak gibi bölgelerde erkek tipi kıllanma görülmesi durumudur.
- Saç dökülmesi
- Obezite: Beden kitle indeksinin 30’un üzerinde olması obezite olarak tanımlanır. PKOS’lu kadınların %80’i obezdir.
- Sivilcelenme (akne): Ergenlikten sonra ortaya çıkan ve tedavilere yanıt vermeyen şiddetli akneler PKOS’ta görülmektedir.
- Akantosis Nigrikans: Kasık, koltukaltı ve diğer deri kıvrımlarında görülen, kalınlaşmış, kadifemsi, koyulaştırılmış cilt yamaları
Polikistik Over Sendromunun Sebebi Nedir?
PKOS’un sebebi kesin olarak bilinmemekle birlikte, bu hastalığa birbiriyle bağlantılı birden fazla durumun yol açtığı düşünülmektedir. Bu faktörlerin başında insülin direnci ve androjen fazlalığı gelmektedir. İnsülin vücutta kan şekerini düzenleyen başlıca hormonlardan biridir. Bu hormona karşı vücut hücrelerinde direnç geliştiğinde, yeterince insülin üretilmesine rağmen insülin etkili olarak kullanılamaz ve vücuttaki kan şekeri seviyesi artar, bu durum şeker hastalığına yol açabilir. Androjen ise hem kadın hem erkeklerde bulunan, özellikle erkeklerin üreme sisteminin gelişmesinde en büyük rolü oynayan hormonlara verilen isimdir. Androjen fazlalığı PKOS’un başlıca belirtilerinden olan, kıllanma, saç dökülmesi, adet düzensizliği vb. gibi semptomların oluşmasına yol açmaktadır.
Polikistik Over Sendromu Başka Hangi Sağlık Sorunlarıyla İlişkilidir?
PKOS hormonal bir hastalık olduğundan ve hormonlar tüm vücudu etkilediğinden, PKOS sadece üreme sistemini değil tüm vücudu ve metabolizmayı etkileyerek bazı sorunlara yol açar.
PKOS’lu hastalarda görülen başlıca sağlık sorunları şunlardır:
- Tip 2 diyabet (yüksek kan şekeri)
- Yüksek kolesterol seviyeleri
- Kalp ve damar hastalıkları
- Metabolik sendrom: Artmış bel çevresi, yüksek tansiyon, kan kolesterol seviyelerinde yükselme ve kan şekeri yüksekliği ile karakterize bir sendromdur. Metabolik sendromu olan kişilerde metabolik sendromu olmayanlara göre gelecekte şeker hastalığı (tip 2 diyabet) gelişme riski 5 kat, kalp ve damar hastalığı gelişme riski ise 2 kat daha fazladır.
- Uyku apnesi: İnsanların uyurken nefes almada zorlanıp bir anda nefeslerinin kesildiği bir uyku bozukluğudur.
- Depresyon
- Endometriyal hiperplazi: Rahim içini döşeyen ‘endometriyum’ dokusunun, düzensiz salgılanan hormonlara bağlı olarak anormal çoğalması ve sonucunda rahim kanseri riskinin arttığı bir durumdur.
Polikistik Over Sendromu İçin Hangi Testler Yapılmalıdır?
Yaptırmanız gereken testler yaşınıza, semptomlarınıza göre bireysel olarak seçilmelidir. Olası testler şunlardır:
- Kan testleri: Hormon, kan şekeri ve kolesterol seviyelerinin ölçümü için
- Ultrason: Vajinal veya karından (pelvik) yapılabilir. Bu görüntüleme yumurtalıkların incelenmesine olanak tanır. PKOS’u olan hastaların yumurtalıklarında çok sayıda iyi huylu küçük folikül görülmesi beklenir.
Polikistik Over Sendromunun Tedavisi Mümkün Müdür?
PKOS’un yol açtığı sorunlar için bazı tedavi seçenekleri mevcuttur. Tedavide en önemli nokta tedavinin kişiye özgü olmasıdır. Hastanın semptomları, gebelik isteyip istemediği ve eşlik eden bulgulara göre en uygun tedavi seçilmelidir.
Yaşam tarzı değişikliği her türlü şikayet varlığında seçilmesi gereken ilk basamak tedavidir. Aşırı kilolu veya obez olan hastalarda kilo vermek şikayetlerin çoğunu iyileştirecektir. Vücut ağırlığının sadece yüzde 5’ini kaybetmek bile hastalığın seyrinde olumlu gelişmelere yol açmaktadır.
Yaşam tarzı değişikliğine ek olarak bazı tıbbi tedavi seçenekleri mevcuttur. Bu tedaviler şunlardır;
- Doğum kontrol hapları: Bu haplar PKOS için ana tedavidir. Hem progesteron hem östrojen hormonu içerirler. Bu hapları kullanmak hastalığı tedavi etmese de, bu hastalığın yol açtığı, düzensiz adet görme, yoğun adet kanamaları, sivilcelenme (akne), kıllanma artışı (hirşutizm) gibi şikayetlerin gerilemesine yardımcı olur. Ayrıca rahim kanseri riskini azaltır.
- Anti-androjenler: Hastalığa androjen adı verilen ve erkek üreme sisteminin gelişiminde rol oynayan başlıca hormonların fazlalığı da sebep olduğundan, androjen hormonunun etkisini azaltan ilaçlar tedavide kullanılmaktadır. Bu ilaçlar, sivilcelenme ve kıllanma gibi şikayetleri azaltabilir.
- Progestin: Bu hormon, adetleri düzenli hale getirebilir. Ayrıca rahim kanseri riskini azaltır.
- Metformin: Bu ilaç, PKOS’la ilişkili insülin direncinde etkilidir. Diyabetli kadınlarda, metformin kullanımı kan şekeri seviyelerini normal seviyelerde tutmaya yardımcı olur.
Ayrıca; sivilce (akne) tedavisi için ilaçlı cilt losyonu veya antibiyotikler, kıllanma tedavisi için lazer tedavisi veya mekanik (ağda) yöntemler kullanılmaktadır.
Polikistik Over Sendromu ve Gebelik İstemi Olan Hastada Hangi Tedavi Yöntemi Seçilmelidir?
PKOS’lu kadınlarda kilo kaybı düzenli yumurtlamaya katkıda bulunur. Aşırı kiloluysanız, kilo vermek adetleri düzenli hale getirmenize ve hamile kalma şansınızı artırmanıza yardımcı olacaktır. Kilo vermenize rağmen adetleriniz hala düzensizse, hamilelik şansınızı artırmak için yumurtlamaya yardımcı olacak ilaçlar kullanılabilir. Bazen yumurtalık cerrahisi denenmekte fakat bu tedavilerin uzun vadedeki başarısı bilinmemektedir.
DAHA DETAYLI BİLGİ İÇİN www.polikistikoverhastaligi.com İSİMLİ SİTEMİ ZİYARET EDEBİLİRSİNİZ.
